Aşırı Düşünme Zihinsel Bir Tuzak mı? Overthinking Nedir, Nasıl Başa Çıkılır?

Zihinsel Sağlığı Sessizce Tüketen Sorun: Aşırı Düşünme

Aşırı düşünme ya da bilinen adıyla overthinking, kişinin geçmişte yaşanan olayları tekrar tekrar analiz etmesi ya da gerçekleşmemiş senaryoları kafasında kurgulamasıyla ortaya çıkan kronik bir zihinsel alışkanlıktır. Psikolojik danışmanlara göre, özellikle gençlerde ve kadınlarda bu durumun yaygınlaştığı gözlemleniyor.

Aşırı düşünme; yalnızca zihinsel değil, duygusal ve fiziksel sağlığı da tehdit eden bir süreçtir. Uyku problemleri, tükenmişlik, kaygı bozukluğu, obsesyonlar ve depresyon gibi sonuçlar doğurabilir.

İki Yüzlü Düşünce Döngüsü: Geçmiş ve Gelecek Arasında Sıkışmak

Uzmanlar overthinking’i iki temel başlıkta inceliyor:

• Geçmişi tekrarlama (Ruminasyon): “Neden böyle söyledim?”, “Keşke şöyle yapsaydım” gibi sorgulamalarla kişi, sürekli geçmişte yaşananlara odaklanır.

• Geleceği aşırı düşünme: “Ya başarısız olursam?”, “Ya kötü bir şey olursa?” gibi olumsuz senaryolar, kişinin geleceğe dair yoğun kaygılar yaşamasına neden olur.

Bu düşünce döngüsü; karar verme güçlüğü, yorgunluk, uykusuzluk ve zihinsel bulanıklık gibi belirtilerle kendini gösterir.

Neden Aşırı Düşünürüz?

Aşırı düşünmenin kökeninde genellikle kontrol ihtiyacı, özgüven eksikliği, travmatik yaşantılar ve mükemmeliyetçilik yatar. Kişi, olası tehditleri önceden fark edip bertaraf etmek isterken, zihinsel bir kapanın içine hapsolabilir.

Başlıca nedenler arasında şunlar öne çıkar:

• Hata yapma korkusu

• Anksiyete ve depresyon

• Düşük özgüven

• Duygusal travmalar

• OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk) ve diğer zihinsel bozukluklar

Aşırı Düşünmenin Tedavisi Mümkün mü?

Uzmanlar, aşırı düşünme ile baş etmenin mümkün olduğunu belirtiyor. Uygulanan başlıca yöntemler:

• Bilişsel Davranış Terapisi (BDT): Kişinin irrasyonel düşüncelerini fark etmesini ve bunları değiştirmesini sağlar.

• İlaç Tedavisi: Antidepresan ve anksiyolitikler semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.

• Mindfulness ve meditasyon: Zihni ana odaklamak, kaygıyı azaltmada etkilidir.

• Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli uyku, egzersiz, dengeli beslenme ve sosyal destek, zihinsel sağlığı güçlendirir.