Prof. Dr. Birnur Yılmaz Meme Kanseri Hakkında Uyardı: Risk Faktörleri, Tanı Yöntemleri ve Türkiye’de Taramalar

Meme Kanseri Nedir, Meme Yapısı Nasıldır?

Memeler, süt üretimi sağlayan lob ve lobüllerden oluşur. Lobüller arasındaki kanalları çevreleyen yağ dokusu ve lenf sistemi, memenin yapısını tamamlar. Lenf sistemi sayesinde vücutta kanser hücrelerinin yayılması önlenmeye çalışılır. Meme kanseri, bu dokuların birinde kontrolsüz hücre çoğalmasıyla başlar.

Meme Kanserinde Öne Çıkan Risk Faktörleri

Cinsiyet ve yaş: Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre çok daha fazladır. Yaş ilerledikçe risk artar. Kadınların yaşam boyu meme kanserine yakalanma riski %14 civarındadır.

Genetik etkenler: BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları, kalıtsal meme kanserlerinin %10’undan sorumludur. Bu genlerdeki bozukluklar, meme ve yumurtalık kanseri riskini belirgin şekilde artırır.

Aile öyküsü: Ailede özellikle anne, kız kardeş veya kız çocukta meme kanseri öyküsü olması, riski artırabilir. Ancak meme kanserli kadınların %85’inin aile geçmişinde bu hastalık bulunmamaktadır.

Erken adet – geç menopoz: 12 yaş öncesi adet görmeye başlamak ve 50 yaş sonrasında menopoza girmek riski artırır.

Doğurganlık durumu: 35 yaşından önce doğum yapmamış ya da hiç doğum yapmamış kadınlarda risk daha yüksektir.

Yaşam tarzı: Alkol tüketimi, obezite, yüksek doymuş yağ içeren beslenme ve egzersiz eksikliği de riski artıran faktörler arasında yer alır.

Hormonal tedaviler: Uzun süreli östrojen tedavisi meme kanseri riskinde hafif bir artışa neden olabilir.

Geçirilmiş ışın tedavileri: Özellikle Hodgkin hastalığı gibi nedenlerle göğüs bölgesine radyoterapi alan bireylerde yıllar sonra meme kanseri gelişme riski yüksektir.

Tanı ve Tarama Yöntemleri: Erken Teşhis Hayat Kurtarıyor

Prof. Dr. Yılmaz, meme kanserinde erken tanının önemine dikkat çekerek, tarama programlarının düzenli takip edilmesi gerektiğini belirtti. Türkiye’de tarama rehberlerine göre mamografiye 40 yaşında başlanması ve yıllık olarak devam edilmesi öneriliyor.

Mamografi: 40 yaş üstü kadınlarda meme kanserini erken evrede yakalamada en etkili yöntem. Özellikle yağlı meme dokusunda duyarlılığı %80-98’e kadar çıkıyor. Yoğun meme yapısına sahip genç kadınlarda ise dijital mamografi ve tomosentez daha başarılı sonuçlar veriyor.

Meme Ultrasonu: 20 yaşından itibaren yıllık olarak önerilen ultrason, özellikle genç ve yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda mamografiye ek olarak kullanılıyor. Radyasyon içermemesi büyük avantaj.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Yüksek riskli bireylerde, BRCA1 ve BRCA2 gen taşıyıcılarında erken yaşta önerilen bir diğer tarama yöntemi. Detaylı görüntüleme sağlar.

Duktografi: Meme başı akıntısı olan hastalarda özel bir röntgen yöntemiyle süt kanallarının görüntülenmesini sağlar.

Kesin Tanı: Biyopsi

Şüpheli kitlelerde kesin tanı biyopsi ile konuluyor. İnce iğne aspirasyonu, kalın iğne biyopsisi ya da cerrahi biyopsi gibi yöntemlerle alınan doku örnekleri patoloji laboratuvarında inceleniyor. Tümörün iyi huylu ya da kanser olup olmadığı, hormon reseptör durumları (ER, PR) ve tümör derecesi bu incelemelerle belirleniyor.

Yeni geliştirilen gen düzeni testleri ile hastalığın tekrarlama riski ve tedaviye verilecek yanıt da öngörülebiliyor. Bu testler, özellikle kemoterapi gibi ek tedavilerin gerekliliğinin belirlenmesinde önem taşıyor.

Türkiye’de Erken Teşhisin Önemi

Türkiye’de meme kanserinin, Batı ülkelerinin aksine daha erken yaşlarda ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Yılmaz, 40-49 yaş grubunda tarama yapılmasının önemini vurguladı. Bahçeşehir ilçesinde yapılan toplum bazlı çalışmada, 50 yaş altı kadınlarda da meme kanseri oranlarının yüksek olduğu görüldü.

Son Söz: Rutin Kontrollerinizi İhmal Etmeyin

Prof. Dr. Birnur Yılmaz, tüm kadınlara şu çağrıda bulundu:
“Erken teşhis hayat kurtarır. Yılda bir kez mutlaka kontrol yaptırın. Unutmayın, meme kanseri erken yakalanırsa tedavisi mümkündür.”