Rusya-Ukrayna İçin Barış Zirvesi Arayışı: Budapeşte, Cenevre ve Moskova Masada

Dünya liderlerini kilometrelerce uzağa taşıyan yoğun diplomasi trafiğinin ardından, olası bir Rusya-Ukrayna barış anlaşmasında kritik aşama olan güvenlik garantileri gündeme alındı. Putin-Zelenskiy zirvesi için Budapeşte, Cenevre ve Moskova isimleri ön plana çıkarken, ABD’nin tutumu da tartışmalara yeni boyut kattı.

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’da kurulması planlanan Avrupa güvenlik gücünü desteklemek için Amerikan hava gücünün kullanılabileceğini, ancak kara birliklerinin konuşlandırılmayacağını açıkladı. Trump, bu fikri Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle Beyaz Saray’daki görüşmesinde gündeme getirdi. Olası bir barış anlaşması halinde çok uluslu gücün planlamasının hızlandığı bildirildi.

Komutanlar iş başında
Trump’ın Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleştirdiği zirvenin ardından, ABD Genelkurmay Başkanları Kurulu Başkanı Hava Kuvvetleri Generali Dan Caine’in NATO benzeri güvenlik garantileri üzerinde seçenekler geliştirmekle görevlendirildiği ifade edildi. NATO’nun Avrupa’daki en üst düzey komutanı General Alexus Grynkewich ise Ukrayna’daki savaş konusunda NATO üyesi ülkelerin savunma şeflerini bilgilendirmek üzere Washington’dan video konferansa katıldı.

Ancak Wall Street Journal’ın haberine göre, planlanan çok uluslu gücün önünde önemli diplomatik engeller bulunuyor. Trump, Moskova’nın Batılı askerlerin Ukrayna’da bulunmasını kabul edeceğini öne sürse de, Rusya buna kesin olarak karşı çıkıyor.

Zaharova’dan itiraz
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, “Ukrayna’ya NATO devletlerinin katılımıyla herhangi bir askeri birlik konuşlandırılmasını öngören senaryoları reddettiğimizi yineliyoruz” diyerek bu adımın öngörülemez sonuçlara yol açabileceğini vurguladı.

Trump ise ABD ordusunun hangi rolü üstleneceğini netleştirmedi. Pentagon’un, Avrupa birliklerini korumak için Ukrayna dışında savaş uçakları konuşlandırma seçeneğini masada tuttuğu belirtiliyor. Ayrıca gözetleme dronları, hava savunma sistemleri ve kargo uçaklarıyla lojistik destek seçenekleri de değerlendiriliyor.

Zirve için üç şehir
Putin-Zelenskiy zirvesi için öne çıkan üç şehir arasında ilk sırada Budapeşte yer alıyor. Politico’nun aktardığına göre, Beyaz Saray bu seçeneği ciddi şekilde değerlendiriyor. Ancak Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın Putin’e yakınlığı nedeniyle bu tercih Zelenskiy için sorunlu olabilir.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Cenevre’yi önerdi. İsviçre, tarafsızlığı ve tarihi barış geleneğiyle öne çıksa da, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarını tanıması Putin için risk oluşturuyor. Buna rağmen İsviçre, barış görüşmeleri için en uygun adreslerden biri olarak gösteriliyor.

Üçüncü seçenek ise Moskova. Putin’in Alaska’daki görüşmede Trump’a “Bir dahaki sefere Moskova’da” diyerek yaptığı davet gündeme geldi. Ancak Zelenskiy’nin Moskova’da böyle bir zirveye sıcak bakması beklenmiyor. Ayrıca Kremlin’in Putin’in Zelenskiy ile görüşmeyi kabul edip etmediğine dair resmi bir açıklaması da bulunmuyor.

Uzmanlara göre, zirvenin yeri kadar verilecek güvenlik garantileri ve Rusya’nın tavrı da barış sürecinin kaderini belirleyecek.